Οι αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητες του σησαμιού©
Υπό του Δρ. Δημητρίου Ν. Γκέλη - MD,
ORL, DDS, PhD, Medical Life Coach
Το σουσάμι ή σησάμι ( Σήσαμον το ινδικόν, Sesamum indicumL.) είναι ένα φυτό που ανήκει στηνοικογένεια των Πηδαλιωδών (Pedaliaceae ) και ταξινομήθηκε για πρώτη φορά ως πηγή τροφής περίπου πριν από 4000 χρόνια.
Οι σπόροι του σησαμιού περιέχουν μέχρι 55% σησαμέλαιο και 20%
 |
| Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κόρινθος |
 |
| Ευάγγελος Γκόλας, Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Ιωάννινα |
 |
| Δρ Ιωσήφ Βιτάλ, Ιατρός. Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης |
 |
| Άρης Πάγκαλος, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Αγιος Νικόλαος, Λασιθίου, Κρήτης |
 |
| Τάσος Πυργάκης, Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Αθήνα |
 |
| Σούλης Ιωάννης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Ζάκυνθος |
πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες του σησαμιού περιέχουν περιορισμένες ποσότητες λυσίνης, αλλά είναι πλούσιες σε τρυπτοφάνη και μεθειονίνη .
Οι σπόροι του σησαμιού περιέχουν βιταμίνες, όπως: Βιταμίνη Α, βιταμίνη Ε (άλφα τοκοφερόλη, γ-τοκοφερόλη), θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, , νιασίνη, , βιταμίνη Β6, , φολικό οξύ, παντοθενικό οξύ, χολίνη και ιχνοστοιχεία, όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φωσφόρος, , κάλιο, , νάτριο, ψευδάργυρος, χαλκός, , μαγγάνιο, σελήνιο) και βιταμίνες .
Το σησαμέλαιο είναι πλούσιο λινολεϊκό και ολεϊκό οξύ , γ-τοκοφερόλη και μεγάλες ποσότητες λιγνανών και έχει δραστηριότητα φυτοοιστρογόνου με υποχοληστερινομικά αποτελέσματα [1].
Τα υποχοληστερινομικά αποτελέσματα του σησαμιού προκαλούνται από τις ίνες, στερόλες, πολυφαινόλες και τα φλαβονειδή, που ενισχύουν την απέκκριση της χοληστερόλης από τα κόπρανα, την παραγωγή χολής και την αύξηση των αντιοξειδωτικών ενζυματικών δραστηριοτήτων [2].
Οι λιγνάνες (σησαμίνη, σησαμολίνη, σησαμόλη και σησαμινόλη ) που υπάρχουν στο σουσάμι είναι οι κύριες λειτουργικές ενώσεις που παρέχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία [3].
Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι, η πρόσληψη σησαμιού είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των ενζυματικών και μη ενζυματικών αντιοξειδωτικών, καθώς και τη μείωση των βιοδεικτών του οξειδωτικού στρες [4].
Αν και το σησαμέλαιο περιέχει υψηλά επίπεδα ακόρεστων λιπαρών οξέων και ακόμη και μια μικρή ποσότητα ελεύθερων λιπαρών οξέων στη μη εξευγενισμένη αρωματισμένη μορφή του, δείχνει σημαντικά μεγαλύτερη σταθερότητα από άλλα διατροφικά φυτικά έλαια .
Η καλή σταθερότητα του σησαμελαίου έναντι της αυτοξείδωσης έχει αποδοθεί όχι μόνο στις εγγενείς λιγνάνες και τις τοκοφερόλες του, αλλά και στα προϊόντα αντίδρασης φρυγανίσματος, που παράγονται όταν φρυγανίζονται οι σπόροι του σουσαμιού.Επίσης, υπάρχει ένα ισχυρό συνεργικό αποτέλεσμα μεταξύ αυτών των συστατικών.
Οι λιγνάνες του σησαμελαίου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο τύπους, δηλαδή τις εγγενείς λιγνάνες (σησαμίνη, σησαμολίνη) και τις λιγνάνες που σχηματίστηκαν κυρίως κατά τη διαδικασία παραγωγής λαδιού (σησαμολη, σησαμολίνη κ.λπ.) [5].
Οι λιγνάνες του σησαμιού μπορεί να προλάβουν την εγκεφαλική δυλειτουργία (γνωσιακή έκπτωση), που σχετίζεται με την εξέλιξη του γήρατος, όπως αυτό αποδείχτηκε σε ποντίκια [6]. Η πιο άφθονη τοκοφερόλη στο σησαμέλαιο είναι η γ-τοκοφερόλη [7].
Οι σπόροι του σησαμιού μπορεί να μολυνθούν από τον αφλατοξινογόνο μύκητα Aspergillus[8].
Ο αριθμός των αναφορών σχετικά με την τροφική αλλεργία από σησάμι έχει αυξηθεί σημαντικά παγκοσμίως τις τελευταίες δύο δεκαετίες,, είτε λόγω μιας πραγματικής αύξησης της αλλεργίας προς το σησάμι, είτε απλώς εξ αιτίας της αύξησης της ευαισθητοποίησής του κοινού.
Ο επιπολασμός της τροφικής αλλεργίας στο σουσάμι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί λόγω της έλλειψης καλά σχεδιασμένων προοπτικών μελετών βάσει πληθυσμού.
Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, εκτιμούμε ότι η τροφική αλλεργία στο σουσάμι επηρεάζει το 0,1-0,2% του πληθυσμού, σε περιοχές όπου το σουσάμι είναι διαθέσιμο [9].
Η μέση ηλικία έναρξης της τροφικής αλλεργίας στους σπόρους του σουσαμιού είναι το πέμπτο έτος της ζωής (από 5 μηνών έως 16 ετών).Όλοι οι ασθενείς αντιδρούν αμέσως μετά την κατανάλωση σουσαμιού και παρουσιάζουν συνήθως ως πρώτη εκδήλωση: οίδημα, κνίδωση και ένα από τα ακόλουθα συμπτώματα, ήτοι: έμετος, ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα, άσθμα και σπανίως αναφυλακτικό σοκ [10]
Η διάγνωση της αλλεργίας στο σουσάμι γίνεται με τις ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες νυγμού (Skin prick testing) και τη μέτρηση των ειδικών ΙgEανοσοσφαιρινών στο αίμα. Οι ενδοεπιδερμικές δο0κιμασίες νυγμού είναι ακριβέστερες συγκριτικά προς τη μέτρηση των ειδικών για το σουσάμι ΙgE [11].
Από τους σπόρους του σουσαμιού παράγεται το ταχίνι και ο χαλβάς.
Οι αντικαρκινικές ιδιότητες της σησαμόλης και της σησαμίνης
Η σησαμόλη είναι μια φυσική φαινολική ένωση και μια σημαντική λιγνάνη που απομονώνεται από το σησάμι (Sesamum indicum) και σησαμέλαιο.Το θεραπευτικό δυναμικό της σησαμόλης διερευνήθηκε εντατικά και υπάρχουν πειστικά στοιχεία ότι η σησαμόλη δρα ως μεταβολικός ρυθμιστής που διαθέτει αντιοξειδωτικές, αντι-μεταλλαξιογόνες, αντι-ηπατοτοξικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιγηραντικές και χημειοπροληπτικές ιδιότητες.Διάφορες μελέτες έχουν αναφέρει ότι η σησαμόλη ασκεί ισχυρές αντικαρκινικές επιδράσεις [12].
Η αντικαρκινική δράση της σησαμόλης έχει αποδειχτεί σε καλλιέργειες καρκινικών κυττάρων και σε έρευνες σε πειραματόζωα.Η σησαμόλη δρα κατά του οξειδωτικού στρες ικανότητάς της να καθαρίζει τις ελεύθερες ρίζες και της δυνατότητάς της να ελαττώνει την υπεροξείδωση των λιπιδίων.
Περιγράφεται επίσης η ικανότητα της σησαμόλης να ρυθμίζει την απόπτωση και διάφορα στάδια του κυτταρικού κύκλου.
Επιπλέον, η σησαμόλη ασκεί τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, προαποπτωτικές/ αντιπολλαπλασιαστικές δράσεις της στοχεύοντας τις οδούς της καρκινογενετικής σηματοδότησης, όπως η p53, MAPK, JNK, PI3K / AKT, TNFa, NF-κB, PPARγ, κασπάση-3, Nrf2, eNOS και LOX.
Συνοπτικά, υπάρχουν πολλά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η σησαμόλη διαθέτει ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες in vitro και in vivo.Απαιτείται μια διεξοδική κατανόηση των μοριακών στόχων της σησαμόλης και των μηχανισμών δράσης, στις οποίες βασίζονται τα αντικαρκινικά αποτελέσματά της για την πιθανή χρήση της, ως χημειοθεραπευτικού παράγοντα στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου [12].
Η σησαμίνη είναι το κύριο δραστικό συστατικό των σπόρων του σησαμιού. Αρκετές μελέτες αποκάλυψαν ότι η σησαμίνη διαθέτει ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες. Τα αντικαρκινικά αποτελέσματα της σησαμίνης έχουν αποδοθεί κυρίως στις αντιπολλαπλασιαστικές, προ-αποπτωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντι-μεταστατικές, αντι- και προ-αγγειογόνες και προ-αυτοφαγοκυτταρικές της δράσεις.
Αν και τα ακριβή συμβάντα σηματοδότησης που προκαλούνται από τη σησαμίνη σε καρκινικά κύτταρα δεν έχουν αποκαλυφθεί πλήρως, η ανάλυσή έδειξε ότι οι οδοί σηματοδότησης NF-κB, STAT3, JNK, ERK1 / 2, p38 MAPK, PI3K / AKT, κασπάση-3 και p53 μεσολαβούν για τις αντικαρκινικές επιδράσεων της σησαμίνης.
Συνοπτικά, τα πειραματικά στοιχεία που δείχνουν ότι η σησαμίνη θα μπορούσε να ασκήσει ισχυρές αντικαρκινικές δραστηριότητες in vitro και in vivo είναι συναρπαστική.Ως εκ τούτου, η σησαμίνη μπορεί δυνητικά να χρησιμοποιηθεί ως ένας αποτελεσματικός συμπληρωματικός παράγοντας στη βελτίωση της ανάπτυξης και της εξέλιξης ενός όγκου, και επομένως, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην πρόληψη και / ή θεραπεία διαφόρων τύπων καρκίνου [13].
Βάσει των ανωτέρω δεδομένων οι σπόροι του σησαμιού και τα προϊόντα του (σησαμέλαιο, ταχίνι) αποτελούν τροφές αντικαρκινικού ενδιαφέροντος.
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.ANMartinchik. [Nutritional value of sesame seeds]. Vopr Pitan. 2011;80(3):41-3.
2.Visavadiya NP, Narasimhacharya AV. Sesame as a hypocholesteraemic and antioxidant dietary component. Food Chem Toxicol. 2008 Jun;46(6):1889-95.
3.Kim AY, Yun CI, Lee JG, Kim YJ. Determination and Daily Intake Estimation of Lignans in Sesame Seeds andSesame Oil Products in Korea. Foods. 2020 Mar 30;9(4):394.
4.Gouveia Lde A, Cardoso CA, de Oliveira GM, Rosa G, Moreira AS. Effects of the Intake of Sesame Seeds (Sesamum indicum L.) and Derivatives on Oxidative Stress: A Systematic Review. J Med Food. 2016 Apr;19(4):337-45.
5.Wan Y, Li H, Fu G, Chen X, Chen F, Xie M. The relationship of antioxidant components and antioxidant activity of sesameseed oil.J Sci Food Agric. 2015 Oct;95(13):2571-8
6. Shimoyoshi S, Takemoto D, Ono Y, Kitagawa Y, Shibata H, Tomono S, Unno K, Wakabayashi K. Sesame Lignans Suppress Age-Related Cognitive Decline in Senescence-Accelerated Mice. Nutrients. 2019 Jul 12;11(7):1582.
7.Wan Y, Li H, Fu G, Chen X, Chen F, Xie M. The relationship of antioxidant components and antioxidant activity of sesameseed oil. J Sci Food Agric. 2015 Oct;95(13):2571-8
8.Kollia E, Tsourouflis K, Markaki P.Aflatoxin B1 in sesame seeds and sesame products from the Greek market. Food Addit Contam Part B Surveill. 2016 Sep;9(3):217-22.
9. Dalal I, Goldberg M, Katz Y. Sesame seed food allergy. Curr Allergy Asthma Rep. 2012 Aug;12(4):339-45.
10.P S E Agne1, E Bidat, P S E Agne, F Rance, E Paty. Sesame seed allergy in children. Eur Ann Allergy Clin Immunol. 2004 Oct;36(8):300-5.
11.Saf S, Sifers TM, Baker MG, Warren CM, Knight C, Bakhl K, Kattan JD, Sampson HA, Nowak-Wegrzyn A.Diagnosis of Sesame Allergy: Analysis of Current Practice and Exploration ofSesame Component Ses i 1. J Allergy Clin Immunol Pract. 2020 May;8(5):1681-1688.e3.
12.Majdalawieh AF, Mansour ZR. Sesamol, a major lignan in sesame seeds (Sesamum indicum): Anti-cancer properties and mechanisms of action. Eur J Pharmacol. 2019 Jul 15;855:75-89.
13.Gouveia Lde A, Cardoso CA, de Oliveira GM, Rosa G, Moreira AS.Effects of the Intake of Sesame Seeds (Sesamum indicum L.) and Derivatives on Oxidative Stress: A Systematic Review. J Med Food. 2016 Apr;19(4):337-45.
Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.
Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.
Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση, παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας
Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.
|
|
