Οι εφαρμογές του υπερβαρικού οξυγόνου στην αντιμετώπιση του καρκίνου©

Υπό του Δρ. Δημητρίου Ν. Γκέλη - MD, ORL, DDS, PhD, Medical Life Coach

Η υποξία είναι ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό των συμπαγών όγκων και περιλαμβάνει την ενισχυμένη κυτταρική επιβίωση, την αγγειογένεση, τον

γλυκολυτικό μεταβολισμό και τη δημιουργία μεταστάσεων.

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Συγγραφέας-Ερευνητής με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις εφαρμογές του υπερβαρικού οξυγόνου στην Ιατρική. Διεύθυνση Κόρινθος, τηλ. 6944280764, e-mail: pharmage@otenet.gr            www.gelis.gr,  www.pharmagel.gr

Κωνσταντία Σιοκόλα,   Hyperbaric Oxygen Chamber Operator,  Senior Personal Assistant to Medical Director        Κέντρο Υπερρβαρικής               Ιατρικής, Ταύρος                 Αθήνα, Κλαζομενών 5,       τ. 2103462898

Βίκυ Κόλια             Hyperbaric Oxygen Chamber Operator,  Junior Personal Assistant to Medical Director        Κέντρο Υπερρβαρικής               Ιατρικής, Ταύρος                 Αθήνα, Κλαζομενών 5,  τ. 2103462898

Δρ Βασίλειος Ζαχαριάδης,      Ιατρός, Παθολόγος, Διευθυντής του Κέντρου Υπερβαρικής Ιατρικής, εξειδικευμένος στις ιατρικές εφαρμογές του Υπερρβαρικού            Οξυγόνου              Κλαζομενών 5, Ταύρος, Αθήνα, Τ. 2103462898

Η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο (HBO) χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για τη βελτίωση ή τη θεραπεία διαταραχών που περιλαμβάνουν υποξία και ισχαιμία, ενισχύοντας την ποσότητα του διαλυμένου οξυγόνου στο πλάσμα και αυξάνοντας έτσι την παροχή Ο₍₂₎ στους πάσχοντες ιστούς. 

Οι μελέτες για το HBO και τον καρκίνο έχουν μέχρι πρόσφατα επικεντρωθεί στο εάν το ενισχυμένο οξυγόνο δρα ως προαγωγέας καρκίνου ή όχι. 

Καθώς πιστεύεται ότι απαιτείται οξυγόνο για όλες τις κύριες διαδικασίες επούλωσης των τραυμάτων, διατυπώθηκαν φόβοι από ορισμένους ερευνητές ότι, οι επιδράσεις του HBO θα ήταν εφαρμόσιμες και στον καρκινικό ιστό και θα προωθούσαν την ανάπτυξη του καρκίνου. Επιπλέον, νεριξοί εξέφρασαν φόβους ότι, η έκθεση ασθενών σε HBO, που είχαν υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο, θα οδηγούσε σε υποτροπή της νόσου.

 Παρ 'όλα αυτά, δύο συστηματικές ανασκοπήσεις για το HBO και τον καρκίνο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση του HBO σε ασθενείς με κακοήθειες θεωρείται ασφαλής. 

Το 2012 η IngridMoen και,Linda EBStuhr , για να συμπληρώσουν τις προηγούμενες ανασκοπήσεις, συνόψισαν τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν για το HBO και τον καρκίνο την περίοδο 2004-2012. Με βάση αυτή τη σύνοψη, καθώς και τις προηγούμενες ανασκοπήσεις, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι το HBO δρα ως διεγέρτης της ανάπτυξης του όγκου ή ως ενισχυτής της υποτροπής καρκίνου. 

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το HBO μπορεί να έχει ανασταλτικές επιδράσεις στον όγκο σε ορισμένους υποτύπους καρκίνου, και επομένως πιστεύουμε ακράδαντα ότι πρέπει να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας σχετικά με την επίδραση και τους μηχανισμούς πίσω από την οξυγόνωση του όγκου [1].

Η χρησιμοποίηση του υπερβαρικού οξυγόνου ως συμπληρωματική θεραπεία του καρκίνου.

Η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο (HBO) χρησιμοποιείται ευρέως ως συμπληρωματική θεραπεία για διάφορες παθολογικές διαταραχές, που σχετίζονται κυρίως με υποξικές ή/και ισχαιμικές καταστάσεις. 

Η εφαρμογή συνεδριών υπερβαρικού οξυγόνου είναι μια υποσχόμενη μέθοδος αντιμετώπισης του προβλήματος της έλλειψης ή ανεπάρκειας οξυγόνου στις ελάχιστα οξυγονούμενες περιοχές του νεοπλασματικού ιστού. 

Η παρουσία τοπικής υποξίας στις κεντρικές περιοχές των συμπαγών όγκων είναι ένα από τα κύρια ζητήματα που συμβάλλουν στην αναποτελεσματική ιατρική θεραπεία τους. 

Ωστόσο, στην αντικαρκινική θεραπεία, οι συνεδρίες με μόνο με το HBO δίνει περιορισμένο θεραπευτικό αποτέλεσμα και συνήθως δεν εφαρμόζεται ως μονοθεραπεία. 

Συχνότερα, το HBO χρησιμοποιείται ως επικουρική θεραπεία μαζί με άλλες θεραπευτικές μεθόδους, όπως η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία [2].

Η θεραπευτική συμβολή του υπερβαρικού οξυγόνου στην αντιμετώπιση των γλοιωμάτων του εγκεφάλου

Τα γλοιώματα είναι συνήθεις όγκοι του εγκεφάλου με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας. Οι ασθενείς με γλοιώματα έχουν σοβαρά κακή έκβαση, με μέση διάρκεια επιβίωσης μικρότερη από 15 μήνες λόγω του υψηλού ποσοστού υποτροπών και ανθεκτικότητας στην ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία[3]. 

 Η χειρουργική επέμβαση είναι η προτιμώμενη θεραπεία για ασθενείς με γλοίωμα. Η ακτινοθεραπεία ή η χημειοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά την επέμβαση. 

Αν και υπάρχουν σαφή θεραπευτικά πρωτόκολλα, η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια αυτών των πρωτοκόλλων είναι κλινικά αποδεδειγμένη, ένας μεγάλος αριθμός ασθενών εξακολουθεί να είναι δυσαρεστημένος με τη θεραπεία και η υγεία του ασθενούς παραμένει μη ικανοποιητική. 

Επομένως, είναι σημαντικό να αναζητηθούν άλλες θεραπείες ή συμπληρωματικές θεραπείες. Στη σύγχρονη ιατρική θεραπεία, η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο (HBO) χρησιμοποιείται ευρέως σε διάφορα είδη παθολογικών καταστάσεων επικουρικής θεραπείας και οι υπάρχουσες μελέτες επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας HBO σε συνδυασμό με χειρουργική επέμβαση. ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και φωτοδυναμική θεραπεία των γλοιωμάτων.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το HBO μπορεί να αναστείλει την ανάπτυξη του καρκινικού ιστού ως συμπληρωματική θεραπεία [4]. 

Το υπερβαρικό οξυγόνο έχει εμφανώς θετική επίδραση στη θεραπεία των γλοιωμάτων και μπορεί επίσης να ανακουφίσει τις επιπλοκές που προκαλούνται από τη μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία των γλοιωμάτων.  

Αυτό παρέχει νέες γνώσεις για την κλινική θεραπεία ασθενών με γλοίωμα. Παρόλο που το HBO δεν έχει άδεια χρήσης στη θεραπεία του καρκίνου, ως ένα είδος επικουρικής θεραπείας, το θεραπευτικό αποτέλεσμα του HBO μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους ασθενείς και το κόστος του χαμηλότερο, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ιδανική ασφαλής θεραπεία[5].

Συμπερασματικά: Η η χορήγηση HBO μπορεί να προσφέρει πολλά κλινικά οφέλη στη θεραπεία όγκων, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης άκρως κακοήθων γλοιωμάτων. 

Εφαρμόζεται αμέσως πριν την ακτινοβόληση, είναι ασφαλές και καλά ανεκτό από τους ασθενείς, προκαλώντας σπάνιες και περιορισμένες παρενέργειες. 

Τα αποτελέσματα που προέκυψαν με συνδυασμό πρωτοκόλλου HBO/ακτινοθεραπείας αποδείχθηκαν ιδιαίτερα ευνοϊκά σε σύγκριση με τη θεραπεία με ακτινοβολία μόνο. 

Το HBO μπορεί επίσης να αυξήσει την κυτταροστατική δράση ορισμένων φαρμάκων, γεγονός που μπορεί να καταστήσει την τυπική χημειοθεραπεία πιο αποτελεσματική. 

Τα επί του παρόντος διαθέσιμα δεδομένα υποστηρίζουν τη νομιμότητα της διεξαγωγής περαιτέρω έρευνας σχετικά με τη χρήση του HBO στη θεραπεία κακοηθειών [6].

Το υπερβαρικό οξυγόνο υπερβαρικό οξυγόνο έχει εμφανώς θετική επίδραση στη θεραπεία των γλοιωμάτων και μπορεί επίσης να ανακουφίσει τις επιπλοκές που προκαλούνται από τη μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία των γλοιωμάτων.  Όμως, παρά τα ανωτέρω υπάρχουν και έρευνες οι οποίες αναφέρουν ότι το υπερβαρικό οξυγόνο προάγει την εξέλιξη του γλοιώματος[7].

Αντιμετώπιση της όψιμης τοξικότητας της ακτινοθεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο

Περίπου το 5% των ασθενών με καρκίνο που λαμβάνουν θεραπεία με ακτινοθεραπεία θα έχουν σοβαρή όψιμη τοξικότητα. Η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο (HBOT) χρησιμοποιείται ως θεραπεία των ιστικών βλαβών από ακτινοβολία εδώ και δεκαετίες, με πολλές δημοσιεύσεις να παρουσιάζουν δεδομένα από μικρές σειρές ή μεμονωμένες περιπτώσεις.  Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι οι υποξικές περιοχές των όγκων είναι πιο ανθεκτικές στην ακτινοβολία. 

Το HBOT αυξάνει την τάση οξυγόνου στους ιστούς και, θεωρητικά, θα πρέπει να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας. Για την κατανόηση της καλύτερης λειτουργίας του HBOT, ο E. Fernández, και οι συνεργάτες (2021) πραγματοποίησαν μια βιβλιογραφική ανασκόπηση και βρήκαν με στοιχεία Β και Γ βαθμού ότι, σε πιέσεις που υπερβαίνουν τις 2 απόλυτες ατμόσφαιρες (ata), το HBOT μείωσε τους τραυματισμούς από ακτινοβολία όψιμης έναρξης στο κεφάλι και τον λαιμό, τα οστά, τον προστάτη και την ουροδόχο κύστη. 

Επίσης, φάνηκε ότι το υπερβαρικό οξυγόνο προλαμβάνει την οστεοραδιονέκρωση μετά από εξαγωγή πδόντος σε ακτινοβολημένες περιοχές. Τελικά, το HBOTστις δύο ατμόσφαιρες αυξάνει την αποτελεσματικότητα της ακτινοβολίας στους καρκίνους της κεφαλής και του τραχήλου και επιτυγχάνει υποσχόμενα αποτελέσματα για τον τοπικό έλεγχο των προχωρημένων γλοιωμάτων [8].

Θεραπευτική αντιμετώπιση της πρωκτίτιδας από ακτινοθεραπεία

Η διάγνωση της πρωκτίτιδας από ακτινοθεραπεία μπορεί να τεθεί μέσω απεικόνισης που γίνεται με άκαμπτης ή εύκαμπτης σιγμοειδοσκόπησης. Η οξεία πρωκτίτιδα από ακτινοθεραπεία είναι συχνά αυτοπεριοριζόμενη και περίπου το 20% των ασθενών μπορεί να χρειαστεί διακοπή της θεραπείας. 

Ωστόσο, ασθενείς με χρόνια πρωκτίτιδα από ακτινοθεραπεία μπορεί να χρειαστούν εκτεταμένη θεραπεία με βάση τους βαθμούς σοβαρότητας των βλαβών του τοιχώματος του ορθού παχέος εντέρου.  Οι επιπλοκές της χρόνιας πρωκτίτιδας από ακτινοθεραπεία περιλαμβάνουν διάτρηση του εντέρου, κολίτιδα, σοβαρή αιμορραγία, σχηματισμό συριγγίου και κακοήθεια δευτερογενή στην ακτινοβολία. Η συνολική πρόγνωση της πρωκτίτιδας από ακτινοθεραπεία εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα του τραυματισμού που προκαλείται από την ακτινοβολία[9].

Ο Nicklas Oscarsson και οι συνεργάτες (2013) δημοσίευσαν τα θεραπευτικά αποτελέσματα της εφαρμογής υπερβαρικού οξυγόνου σε τριάντα εννέα ασθενείς, 35 άνδρες και 4 γυναίκες με μέση ηλικία 71 (εύρος, 35-84) έτη. 

Όλοι οι ασθενείς είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με ακτινοθεραπεία για καρκίνο του προστάτη (n=34), του τραχήλου της μήτρας (n=2) ή του ορθού (n=3) χρησιμοποιώντας εξωτερική ακτινοβολία σε δόση 25 έως 75 Gy. Ασθενείς με αιματουρία που χρειάζονταν μετάγγιση αίματος αποκλείστηκαν. 

Το HBOT χορηγήθηκε με 100% οξυγόνο για 90 λεπτά σε 2,0 έως 2,4 ατμόσφαιρες (ΑΤΑ). Ο μέσος αριθμός θεραπειών ήταν 36 (28-40). Τα συμπτώματα αξιολογήθηκαν προοπτικά χρησιμοποιώντας τη σύνθετη βαθμολογία του Expanded Prostate Index πριν, κατά τη διάρκεια και 6 έως 12 μήνες μετά το HBOT. Το HBOT διεξήχθη με επιτυχία και τα συμπτώματα ανακουφίστηκαν στο 76% των ασθενών με΄ακτινική κυστίτιδα, στο 89% των ασθενών με ακτινική πρωκτίτιδα και στο 88% των ασθενών με συνδυασμένη ακτινική κυστίτιδα και πρωκτίτιδα.

Το HBOT μπορεί να είναι μια αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος θεραπείας των βλαβών των μαλακών ιστών που προκαλούνται από καθυστερημένη ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου [10].

ΒιβλιογραφικήΤεκμηρίωση

1.Ingrid Moen , Linda E B Stuhr Hyperbaric oxygen therapy and cancer--a review. Target Oncol. 2012 Dec;7(4):233-42.

2.Katarzyna Stępieńkstepien@imdik.pan.pl.">1, Robert P Ostrowski2, Ewa Matyja2 Hyperbaric oxygen as an adjunctive therapy in treatment of malignancies, including brain tumours. Med Oncol. 2016 Sep;33(9):101.

3.Farina Hanif, Kanza Muzaffar, Kahkashan Perveen, Saima M Malhi, and Shabana U Simjee. Glioblastoma Multiforme: A Review of its Epidemiology and Pathogenesis through Clinical Presentation and Treatment. Asian Pac J Cancer Prev. 2017; 18(1): 3–9.

4.Tao Xue, Jia-Sheng Ding, Bing Li, De-Mao Cao, Gang Chen. A narrative review of adjuvant therapy for glioma: hyperbaric oxygen therapy. Med Gas Res . 2021 Oct-Dec;11(4):155-157.

5.Tao Xue, Jia-Sheng Ding , Bing Li  De-Mao Cao, Gang Chen. A narrative review of adjuvant therapy for glioma: hyperbaric oxygen therapy .Med Gas Res. 2021 Oct-Dec;11(4):155-157.

6. Stępień K, Ostrowski RP, Matyja E. Hyperbaric oxygen as an adjunctive therapy in treatment of malignancies, including brain tumours.Med Oncol. 2016 Sep;33(9):101. 

7. Wen-Jie Wang, Jia-Sheng Ding, Qing Sun, Xiang Xu, Gang Chen. Role of hyperbaric oxygen in glioma: a narrative review. Med Gas Res. 2022 Jan-Mar;12(1):1-5.

8.E Fernández, V Morillo, M Salvador, A Santafé, I Beato, M Rodríguez, C Ferrer. Hyperbaric oxygen and radiation therapy: a review. Clin Transl Oncol. 2021 Jun;23(6):1047-1053.

9.Dushyant Singh Dahiya , Asim Kichloo, Faiz Tuma , Michael Albosta , Farah Wani .Radiation Proctitis and Management Strategies. Clin Endosc. 2022 Jan;55(1):22-32. 

10.Nicklas Oscarssonnicklas.oscarsson@vgregion.se.">1, Per Arnell, Pär Lodding, Sven-Erik Ricksten, Heléne Seeman-Lodding. Hyperbaric oxygen treatment in radiation-induced cystitis and proctitis: a prospective cohort study on patient-perceived quality of recovery.Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2013 Nov 15;87(4):670-5.

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας  

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.